ถาม&ตอบ กับ นพ.ยุติธรรม สุตีคา & พว. อุไรวรรณ วงศ์สวัสดิ์

นพ.ยุติธรรม สุตีคา:

1. กลุ่มที่มีปัญหาโรคไตตั้งแต่เกิด
2. กลุ่มคนไข้ที่มีโรคเบาหวาน ความดันโลหิตสูง และนิ่วในไต มีความเสี่ยงที่เป็นโรคไตในอนาคต
3. กลุ่มผู้ป่วยสูงอายุ เนื่องจากเมื่ออายุเยอะขึ้นไตจะทำงานลดลง
4. กลุ่มผู้ป่วยที่มีการติดเชื้อบางอย่างที่รุนแรง อาจจะก่อให้เกิดไตวายเฉียบพลัน
5. กลุ่มผู้ป่วยที่มีภาวะทางภูมิคุ้มกัน
6. กลุ่มผู้ป่วย ที่เกิดจากการรับประทานที่ไม่เหมาะสม เช่นการกินเค็ม หรือการกินยาแก้ปวดที่นานเกินจำเป็น

นพ.ยุติธรรม สุตีคา:

ไตเสื่อมมีทั้งหมด 5 ระยะ หากผู้ป่วยมาพบแพทย์ตั้งแต่ระยะแรกๆ จะได้รับคำแนะนำเพื่อชะลอไตเสื่อม

เมื่อเข้าสู่ภาวะไตวายเรื้อรังระยะสุดท้ายแล้ว ก็จะมีทางเลือกบำบัดทดแทนไตอยู่ 4 วิธี

1. การารปลูกถ่ายไต หากผู้ป่วยมีร่างกายที่เหมาะสม ก็แนะนำให้ปลูกถ่ายไต
2. การฟอกเลือด เป็นการดึงเลือดออกจากร่างกายผ่านตัวกรองในเครื่องฟอกไต เพื่อขับของเสีย และน้ำส่วนเกินออก แต่การฟอกเลือดไม่ได้ทำได้ทุกๆวัน ทำให้ผู้ป่วยต้องมีการควบคุมอาหารควบคู่ด้วย ปกติผู้ป่วยจะรับการฟอกเลือดประมาณ 2-3 ครั้งต่อสัปดาห์
3. การล้างไตทางช่องท้อง คือการใช้ผนังหน้าท้องเป็นกรองในการแลกเปลี่ยนของเสีย และกรองสารน้ำ ข้อดีของวิธีการรักษานี้คือเป็นการรักษาที่เสมือนธรรมชาติ และสามารถทำได้ทุกๆวันเสมือนไต
4. การรักษาแบบประคับประคองตามอาการ หากผู้ป่วย แพทย์ และครอบครัวมีความเห็นว่าทั้ง 3 วิธีแรกไม่เหมาะสมกับตัวผู้ป่วย อาจเลือกใช้วิธีการรักษาแบบประคับประคองในการดูแลต่อไป

นพ.ยุติธรรม สุตีคา: โดยปกติแล้วหากผู้ป่วยรับการรักษาอยู่แล้ว ทางบุคคลากรทางการแพทย์จะให้ข้อมูลการบำบัดทดแทนไตตั้งแต่ภาวะไตของผู้ป่วยอยู่ในระยะที่ 4 เพื่อให้ผู้ป่วยเตรียมตัวเพื่อเข้าสู่การบำบัดทดแทนไต

นพ.ยุติธรรม สุตีคา: เหมาะสำหรับผู้ป่วยที่ต้องการจัดการเวลาด้วยตัวเองได้

พว. อุไรวรรณ วงศ์สวัสดิ์: ผู้ป่วยมักเกิดความกังวลกับการรักษา หรือการใช้ชีวิต แต่อย่างไรก็ดี ผู้ป่วยจะมีทีมบุคลากรทางการแพทย์คอยให้คำแนะนำอยู่เสมอ

พว. อุไรวรรณ วงศ์สวัสดิ์: ผู้ป่วยที่ผ่านตัดสินใจร่วมว่าจะรับการรักษาล้างไตทางช่องท้อง ในผู้ป่วยกลุ่มนี้จะมีผลลัพธ์มีดี ผู้ป่วยจะสดชื่นขึ้น ทานอาหารได้ ทำให้คุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น

นพ.ยุติธรรม สุตีคา: เนื่องจากโรคไตมีหลายระยะ หากผู้ป่วยยังอยู่ในระยะต้นๆ ก็ยังไม่ใช่ระยะที่เข้าสู่การบำบัดทดแทนไต แต่หากผู้ป่วยเข้าสู่ภาวะไตวายเรื้อรังระยะสุดท้ายแล้ว หากผู้ป่วยสามารถปลูกถ่ายไตได้ก็อาจจะไม่มีความจำเป็นต้องล้างไต แต่หากผู้ป่วยไม่สามารถทำได้ก็อาจจะเลือกวิธีการล้างไตทางหน้าท้อง หรือฟอกเลือกตามความเหมาะสมของผู้ป่วยแต่ละราย

นพ.ยุติธรรม สุตีคา: กรณีฟอกเลือด อาจจะต้องเช็คกับศูนย์ฟอกเลือดในประเทศนั้นๆก่นอว่าผู้ป่วยสามารถเข้ารับบริการการฟอกเลือดได้หรือไม่ แต่หากเป็นการล้าไตทางหน้าท้องผู้ป่วยสามารถพกน้ำยาไปเที่ยวด้วยได้

นพ.ยุติธรรม สุตีคา: ควรพิจารณาว่าผู้ป่วยมีโรคที่มีความสี่ยงต่อโรคไตไหม เช่น เบาหวาน ความดันโลหิตสูง โรค SLE นอกจากนี้ก็ขึ้นกับพฤติกรรมด้วย เช่นชอบทานยาแก้ปวด ก็อาจจะก่อให้เกิดความเสี่ยงของโรคไต หรือหากพบว่าปัสสาวะมีเลือด หรือปัสสาวะแล้วเป็นฟอง แนะนำให้ปรึษาแพทย์

นพ.ยุติธรรม สุตีคา: ต้องพิจารณาว่าผู้ป่วยมีโรคร่วมใดๆบ้างหรือไม่ เช่นโรคความดันโลหิตสูง โรคเบาหวาน หากมีโรคเหล่านี้ต้องควบคุมโรคให้ดี เพื่อชะลอการเสื่อมของไตได้

นพ.ยุติธรรม สุตีคา: ควรระมัดระวัง และควบคุมอาหารประเภทโปรตีน เป็นสิ่งสำคัญมากๆ

นพ.ยุติธรรม สุตีคา: ส่วนใหญ่ผู้ป่วยล้างไตทางช่องท้องมักกังวลเรื่องการติดเชื้อ แต่จริงๆแล้วไม่ได้มีความน่ากลัวขนาดนั้น เพียงแต่ผู้ป่วยจะต้องเตรียมสภาพแวดล้อมภายในบ้านให้สะอาด และฝึกล้างมือให้ถูกวิธี เพื่อให้ถูกสุขอนามัยเท่านั้นก็จะสามารถลดโอกาสการติดเชื้อได้

พว. อุไรวรรณ วงศ์สวัสดิ์: การฟอกวันละครั้งถือว่าเป็นการฟอกที่น้อยมาก หากรับประทานเอนชัวร์ไปซึ่งมีน้ำเป็นส่วนประกอบก็ต้องระมัดระวังเรื่องของภาวะน้ำเกินจึงต้องควบคุมปริมาณน้ำเข้าในร่างกายให้ดี แต่สำหรับเรื่องของสารอาหารแล้วผู้ป่วยก็จะได้รับสารอาหารมากขึ้น

นพ.ยุติธรรม สุตีคา: คาดว่าผู้ป่วยอาจจะไม่ได้มีการวางแผนการรักษามาก่อน จึงจำเป็นต้องฟอกเลือดมาเส้นเลือดที่คอ แนะนำให้ปรึกษาบุคลากรทางการแพทย์ในการวางแผนการรักษาต่อไป เนื่องจากวิธีการรักษาก็มีการควบคุมหรือเสริมอาหารที่แตกต่างกัน

นพ.ยุติธรรม สุตีคา: ผู้ป่วยควรคุมอาหารอย่างเคร่งครัดตามคำแนะนำของแพทย์ และพยาบาล โดยเฉพาะปริมาณเกลือที่บริโภค โพแทสเซียมในเลือดเนื่องจากส่งผลต่อการเต้นของหัวใจได้ นอกจากนี้ก็ควรควบคุมปริมาณโปรตีนตามคำแนะนำของแพทย์ และพยาบาล

พว. อุไรวรรณ วงศ์สวัสดิ์: ผู้ป่วยมักเกิดความกังวลกับการรักษา หรือการใช้ชีวิต แต่อย่างไรก็ดี ผู้ป่วยจะมีทีมบุคลากรทางการแพทย์คอยให้คำแนะนำอยู่เสมอ

พว. อุไรวรรณ วงศ์สวัสดิ์: ผู้ป่วยที่ผ่านตัดสินใจร่วมว่าจะรับการรักษาล้างไตทางช่องท้อง ในผู้ป่วยกลุ่มนี้จะมีผลลัพธ์มีดี ผู้ป่วยจะสดชื่นขึ้น ทานอาหารได้ ทำให้คุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น

พว. อุไรวรรณ วงศ์สวัสดิ์: หลักๆคือเรื่องของอาหาร และสุขอนามัย ควรปฏิบัติตามคำแนะนำของแพทย์ และพยาบาล

พว. อุไรวรรณ วงศ์สวัสดิ์: คาดว่าเป็นโรคไตเรื้อรัง ที่อาจจะมีโรคร่วม เช่นหากเป็นโรคเบาหวาน ก็ควรรับประทานยา หรือฉีดยาตามคำแนะนำของแพทย์อย่างเคร่งครัด และควรงดบุหรี่ สุรา และหลีกเลี่ยงอาหารมัน

นพ.ยุติธรรม สุตีคา: ผู้ป่วยควรศึกษาก่อนว่า อาหารเสริมหรือสมุนไพรนั้นๆมีข้อมูลการศึกษาทางคลินิกหรือไม่ เนื่องจากการอาหารเสริมหรือสมุนไพรแต่ละตัวอาจจะไม่ได้เหมาะกับทุกๆคน เช่นเดียวกับการใช้ยาแผนปัจจุบันผู้ป่วยแต่ละรายยังได้รับยาไม่เหมือนกันเนื่องจากยาที่แพทย์จ่ายให้ต้องเหมาะสมกับผู้ป่วยรายนั้นๆ นอกจากนี้ปริมาณอาหารเสริมและสมุนไพรที่เหมาะแต่ละคนอาจจะไม่เหมือนกันเช่นกัน

พว. อุไรวรรณ วงศ์สวัสดิ์: หากกำลังตัดสินเลือกรับประทานสมุนไพรใดๆ อยากให้ผู้ป่วยปรึกษาแพทย์และพยาบาลก่อน เนื่องจากการรับประทานสมุนไพรบางชนิดอาจจะทำให้ภาวะโรคไตแย่ลงได้ จึงอยากให้เชื่อในคำแนะนำและปฏิบัติตามคำแนะนำของแพทย์และพยาบาล